Çakıroğlu, Tuba Onat (2018). "Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Hevesnâme'ye Dair Tespitlerinin Değerlendirilmesi".

  • 2018

Klâsik Türk Edebiyatı’nda sergüzeştnâmelerin ilk örnekleri arasında yer alan Tâcizâde Cafer Çelebi’ nin Hevesnâme isimli eseri orijinal bir mesnevidir. Türk edebiyatı tarihinde sergüzeştnâme tarzında yazılan diğer eserlerden farklı olarak mekân tasvirleri özellikle 15. Yüzyıl İstanbul tasvirleri ön plâna çıkmıştır. Hevesnâme’ nin adını aldığı esas bölüm Câfer Çelebi’ nin başından geçen aşk hikâyesinin anlatıldığı bölümdür. Klâsik şiirde çoğunlukla âşığın kimliği belli olup şairin bizzat kendisidir; sevgilinin kimliği ise belirsiz olup bilinmeyen bir güzeldir. Hevesnâme’ de ise âşık şairdir, sevgili de devrin tezkire yazarlarına göre bilinen birisidir. Bir başka ifadeyle Tacizâde soyut bir güzelden bahsetmemiştir. Şair sergüzeşt ismiyle uyumlu olarak bizzat başından geçen bir aşk macerasını anlatmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar, Romana ve Romancıya Dâir Notlar başlıklı yazısında Hevesnâme’ nin klâsik edebiyatın çerçevesini kırmaya çalışan eserlerden birisi olduğunu ifade etmiştir. Bilindiği üzere Ahmet Hamdi Tanpınar modern edebiyat üzerine tespitler yaparken klâsik edebiyattan da örnekler vermek suretiyle araştırmacılara ufuk açıcı bir bakış açısı kazandırmıştır. Bu bildiride Tanpınar’ ın eski şiire ait diğer düşüncelerinden de hareketle Hevesnâme’ nin klâsik üslûptan ayrılan yönleri üzerinde durulacaktır. Cafer Çelebi’ nin dostlarıyla hoşça vakit geçirmek için çıktığı bir hafta sonu gezisinde başından geçen aşk macerasını ve sevgili olarak anlatılan bir kadından bahsedilecektir.  

Ekler