Özet

XIII. yüzyıl sonlarından XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar pek çok sahada ürün veren Dîvân Edebiyatı, şekil, muhteva ve âhenk zenginliğiyle olgunluğa ulaşmasının yanı sıra pek çok önemli şairin hayat verdiği XVI. yüzyılda zirve dönemini yaşamıştır. Her bir şair, geleneğe bağlı olmakla birlikte şiirine kendi damgasını vurmak adına söyleyiş, üslup, hayal, mazmun ve kelime kadrosu itibariyle birtakım değişiklikler göstermiştir. Bu hususlardaki farklı eğilimler, şairlerin orijinallik vasfını kazanmasını sağlamıştır. Devrin edebî, sosyal, siyasî, ekonomik ve kültürel birer belgesi olan şair tezkireleri, şairlerin bu yönünü aydınlatmada faydalanabileceğimiz temel kaynaklardandır. Bu çalışmada, Sâlim Efendi’nin Tezkiretü’ş-Şu’arâsı’nda orijinalliği tanımlayan terim ve söz grupları tespit edilerek orijinalliğin ölçütü konusunda değerlendirmelerden hareketle bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. 

 Anahtar Kelimeler: Şair tezkireleri, Sâlim Tezkiresi, terminolji, orijinallik.

Abstract

Divan Literature which produced works in several fields from late 13^th century to the second half of 19^th century went through a peak period in 16^th century when it was enlivened by many poets besides reaching maturity in terms of richness in form, content and harmony. To leave his individual mark, while still following the tradition each poet somehow differed in terms of articulation, tone, imagination, poetic theme and vocabulary. The different trends in these aspects brought novelty to these poets. Poet biographies which are literary, social, political, economic and cultural documents of the time are the basic sources which we can rely on in shedding light on these aspects of the poets. In this paper, we attempt to specify the terms and phrases which define novelty in Salim Efendi’s Tezkiretü’ş-Şu’arâ, and to reach a conclusion based on the considerations about the criteria of novelty. 

Keywords: Poet tezkires, Salim’s tezkire, terminology, novelty.

https://dergipark.org.tr/download/article-file/705192