Özet

Bir “mazmunlar ve mefhumlar edebiyatı” olarak nitelendirilen klasik Türk edebiyatı, varlığını sürdürdüğü yüzyıllardan bu yana, kendine has kuralları olan ve izah edilmeye gerek duyulan kavramları bünyesinde barındıran bir edebiyat olmuştur. Özellikle günümüz çağında, bir klasik edebiyat metnini anlamak için metindeki her bir sözcük ve sözcük grubunun (tamlamalar) sözlük anlamları ile ıstılah anlamını bilmek o metni anlamak için yeterli olmayacaktır. Bunun için elzem olan, o sözcük ve sözcük gruplarının metnin bağlamında kazandığı anlamsal katman ya da katmanları tespit edebilmektir.

Bir metnin doğru anlaşılabilmesine yarayan “metin şerhi” faaliyetleri, klasik şiirin hüviyetine vâkıf olabilmek için, klasik edebiyatın nüfuz sahibi olduğu yüzyıllardan günümüze değin sahada ihtiyaç duyulan çalışmalardan olmuştur. Bu çalışmada Sûdî’nin “Şerh-i Dîvân-ı Hâfız” adlı eserinden hareketle “puhte, gabûk ve şehlâ” kelimelerinin Osmanlı Türkçesi sözlüklerinde izahına rastlanmayan anlamsal katmanlarına değinilecektir. Böylece klasik edebiyat metinlerini kavramada şerhlerin ne derece önemli olduğu gerçeğine örnek beyitler üzerinden dikkat çekilmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler: Şerh, Sûdî, Hâfız, puhte, gabûk, şehlâ. 

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/613575